Το νέο ασφαλιστικό σχέδιο της κυβέρνησης έχει εγείρει μεγάλες αντιδράσεις, διαφωνίες, και ατέρμονες συζητήσεις.
Για να αποφύγουν το τεράστιο πολιτικό κόστος, οι κυβερνήσεις της τελευταίας 15ετίας είτε μεταθέτουν το πρόβλημα στο μέλλον, είτε παίρνουν λάθος αποφάσεις, ώστε προσωρινά να μη στενοχωρήσουν τους ψηφοφόρους τους. Με αυτή τη μέθοδο όμως το μόνο που έχουν πετύχει είναι να υποσκάψουν τη βιωσιμότητα των συντάξεων, θέτοντας την κοινωνική συνοχή και την οικονομική σταθερότητα σε κίνδυνο, χωρίς φυσικά να έχουν αποφύγει και την οργή της κοινής γνώμης. Από το 2001 που το νομοσχέδιο Γιαννίτση κρύφτηκε...στα συρτάρια, φτάσαμε στη χρεοκοπία του 2010 και τελικά στις οριζόντιες, τυφλές περικοπές των συντάξεων. Σε αυτό το διάστημα των 10 ετών η συνταξιοδοτική δαπάνη διπλασιάστηκε από τα €16 δισ. στα €32 δισ. το χρόνο! Το πρόβλημα όμως δε λύθηκε γιατί το πολιτικό προσωπικό δεν βρήκε το θάρρος να χτυπήσει 3 από τις αιτίες που εκτροχίασαν το σύστημα:
• Πρόωρες συνταξιοδοτήσεις
• Κατακερματισμός των ασφαλιστικών ταμείων. Λειτουργούν 21 ταμεία με διαφορετικές εισφορές και διαφορετικά ποσοστά αναπλήρωσης του μισθού στη σύνταξη που χορηγούν.
• Χορήγηση πολλαπλών συντάξεων
Από το 2011 μέχρι σήμερα το ασφαλιστικό αφέθηκε στη μοίρα του. Εκτινάχθηκαν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, κυρίως από «ευγενή» ταμεία, όπως του δημοσίου, των ΔΕΚΟ και των τραπεζών. Ο φόβος ότι μπορεί να χαθούν εφάπαξ και συντάξιμα χρόνια, όπως και τα αθρόα προγράμματα εθελούσιων εξόδων από την εργασία, οδήγησαν εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένων να επιλέξουν το δρόμο της φυγής. Την ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη λάμβανε μέτρα και έδινε κίνητρα κατά των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, αυξάνοντας το ποσοστό των εργαζομένων ηλικίας 55-64 ετών, η Ελλάδα έκανε ακριβώς το αντίστροφο! Αποτέλεσμα είναι σήμερα μόλις 1 στους 3 Έλληνες ηλικίας 55-64 ετών να εργάζεται. Το παρακάτω γράφημα είναι διαφωτιστικό (στοιχεία Eurostat):
Ως συνέπεια αυτού, την τριετία 2013-15 η συνταξιοδοτική δαπάνη αυξήθηκε κατά €1,2 δισ. ετησίως, από €27,4 δισ. σε €28,6 δισ. (στοιχεία: σύστημα «'Ηλιος», Υπ Εργασίας).
Παρ' ότι λόγω θανάτων ο αριθμός των συνταξιούχων μειώθηκε κατά 40 χιλιάδες, αυτοί που βγήκαν σε σύνταξη λαμβάνουν υψηλότερες συντάξεις. Τον Ιούλιο η μέση σύνταξη ήταν €893, αυξημένη κατά €52 έναντι του 2013. Σε σχέση με τις προ μνημονίου συντάξεις (προσαρμοσμένες στους 14 μήνες για να είναι συγκρίσιμες) η μείωση ανέρχεται σε -22%.
Εξίσου παράδοξο είναι ότι στα χρόνια του μνημονίου αυξήθηκαν κατά σχεδόν 100 χιλιάδες όσοι παίρνουν πολλαπλές συντάξεις. Όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα, το 16% των συνταξιούχων λαμβάνει από 3 και πάνω συντάξεις, ενώ υπάρχουν και λίγοι που λαμβάνουν μέχρι 10 συντάξεις!
Η συμφωνία που έχει υπογράψει η κυβέρνηση με τους δανειστές προβλέπει ετήσια εξοικονόμηση ύψους €1,8 δισ.. Για να το πετύχει αυτό της λείπουν μόλις €700 εκ. Τα υπόλοιπα €1,1 δισ. τα έχει συμφωνήσει από το 2015 και περιλαμβάνουν: αυξήσεις εισφοράς υγείας, μειώσεις εφάπαξ, αυξήσεις εισφορών ΟΓΑ και σταδιακή αντικατάσταση ΕΚΑΣ.
Τα €700 εκ μπορούν να βρεθούν με τους εξής τρόπους:
1. Άμεση κατάργηση των πρόωρων συντάξεων και όχι σταδιακή έως το 2022
2. Ενοποίηση όχι μόνο των εισφορών, αλλά και της διοίκησης των 21 (!) διαφορετικών ταμείων, ώστε να περιορισθούν στο ελάχιστο οι λειτουργικές δαπάνες τους
3. Μεσοσταθμική μείωση κατά 2,5% της σημερινής συνταξιοδοτικής δαπάνης.Όχι όμως με οριζόντιες, άδικες μειώσεις προς όλους, αλλά:• με κόψιμο των πολλαπλών συντάξεων
• μεγαλύτερες περικοπές στις συντάξεις που παρουσιάζουν ποσοστό αναπλήρωσης άνω του 100% του μισθού
Επιπλέον, σε μακροχρόνιο ορίζοντα για να επιτευχθεί βιωσιμότητα του συστήματος χρειάζεται:
1. Να δοθεί το βάρος στην ΑΝΑΠΤΥΞΗ και την προσέλκυση επενδύσεων. Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και θα αυξηθούν τα έσοδα από εισφορές.
Αν πχ. τα επόμενα 5 χρόνια το εισόδημα της χώρας (ΑΕΠ) αυξηθεί κατά 10% αυτό ισοδυναμεί με περίπου 250.000 θέσεις εργασίας και αύξηση των εσόδων των ταμείων κατά €1,6 δισ. ετησίως.
2. Να δοθούν ισχυρά κίνητρα για την αύξηση των γεννήσεων. Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί τεράστια απειλή, καθώς αν συνεχιστεί η υπογεννητικότητα, σε 40 χρόνια ο πληθυσμός της Ελλάδας θα είναι μειωμένος κατά 1 εκ, ενώ 6 στους 10 Έλληνες θα είναι άνω των 60 ετών.
3. Οι επενδύσεις των αποθεματικών των ταμείων να γίνονται από εξειδικευμένους επαγγελματίες, κατόπιν ανάδειξης τους μέσω ανοιχτών διεθνών διαγωνισμών. Όχι από συνδικαλιστές και λοιπούς κρατικοδίαιτους παράγοντες, παντελώς άσχετους με το αντικείμενο, με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα.
Στην προσπάθειά της να μετριάσει το πολιτικό κόστος, η πρόταση της κυβέρνησης υποπίπτει σε μεγάλα λάθη, που υποσκάπτουν συνολικά τη βιωσιμότητα του συστήματος, παρ' ότι σε κάποια επιμέρους θέματα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Μετακυλίει το πρόβλημα στις επόμενες γενιές, 1ον) προτείνοντας κατακόρυφη αύξηση των εισφορών και 2ον) μειώνοντας κατά 15%-30% τις νέες συντάξεις, τη στιγμή που στοχεύει να μη μειώσει τις υπάρχουσες. Η ταυτόχρονη αύξηση των εισφορών σε συνδυασμό με την κονιορτοποίηση των μελλοντικών συντάξεων δημιουργούν ισχυρά αντικίνητρα στους εργαζόμενους να ασφαλιστούν.
Η εισφοροδιαφυγή θα οργιάσει, ιδιαίτερα στους ελεύθερους επαγγελματίες, απειλώντας εκ νέου το σύστημα με κατάρρευση και οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια σε νέα επαχθή και αναποτελεσματικά μέτρα.
Πρέπει να στοχεύσουμε στην ανάπτυξη και όχι να τρώμε τις σάρκες μας, όπως κάνουμε τα τελευταία 6 χρόνια. Έτσι μόνο θα δημιουργήσουμε πλούτο που κατόπιν θα αναδιανεμηθεί, ώστε επιτέλους να σταματήσουμε να αναδιανέμουμε τη φτώχεια μας. Ας μη ξεχνάμε ότι οι νέοι με την εργασία και τις εισφορές τους τρέφουν τους μεγαλύτερους. Η σημερινή στρεβλή κατάσταση, όπου οι συνταξιούχοι συντηρούν τα άνεργα παιδιά τους, πρέπει να αλλάξει.
http://www.huffingtonpost.gr/
